ΖΩΗ ΜΕΧΡΙ ΧΘΕΣ - Γιάννης Ξανθούλης
Ζωή μέχρι χθες
Συγγραφέας: Γιάννης Ξανθούλης
Εκδόσεις: Διόπτρα
Σελίδες: 404
Κάποτε, λοιπόν, γεννήθηκε εν Αθήναις η Αμφιτρίτη Βράνη του Κυρίλλου... Διαισθητικά, χρειαζόταν την αλήθεια, όπως αυτή ξεπηδούσε από ασκημένες ζωές και επικίνδυνα πάθη. Όμως, δεν ήταν έτοιμη για κάτι τόσο τολμηρό. Παρ' όλα αυτά, το ένστικτό της -φορτισμένο με ρομαντικά λάθη και έναν αισθησιασμό που την ξεπερνούσε- την έκανε να περιφρονεί το αστικό αμπαλάζ μιας συνηθισμένης ζωής εξ ονόματος του έρωτα. Κι επειδή ερωτεύτηκε τον έρωτα, πίστεψε πως ανέβαινε στα υψίπεδα μιας αιρετικής αγιοσύνης...
Δεν τη συγχώρησαν για την τόλμη της και δεν συγχώρησε κανέναν. Ούτε καν τον εαυτό της. Εκπαιδεύτηκε να επιζεί και να διαιωνίζει μια νοσταλγία πέρα από το χθες όπου στοίβαζε τα πάθη της.
Δεν έμενε τώρα παρά να αποδείξει ότι η φάλτσα ζωή της όφειλε να τη δικαιώσει, αν και κάλπαζε στην όγδοη δεκαετία της. Όμως, είχε κι ένα αξόδευτο στοκ νεότητας - κι αυτό ακριβώς ήταν το διαβατήριο που την έκανε προσβάσιμη στο ερεθιστικό ντόμινο των συμπτώσεων. Συμπτώσεις που θα τις έλεγες και εκκρεμότητες...
Όλα αυτά σε μια τωρινή Αθήνα, ασυγχρόνιστη με την αισθητική ηθική της, γεμάτη από ίχνη απόντων. Θα ψάξει τελικά τις αφορμές της απελπισίας της με επιείκεια, υπερασπιζόμενη όμως και τους θυμούς της.
Έτσι ήταν η Αμφιτρίτη-Ρίτα Βράνη. Μια γυναίκα που μπορούσε να διαπρέψει ως γιατρός, ως ηθοποιός, ως νεκρή και ως αστέρι σε έναν γαλαξία συμβάσεων. Προτίμησε την ανατροπή, αυτοσαρκάζοντας την αδιαπραγμάτευτη μοναξιά της και τις ήττες της, που τις έκανε να δείχνουν νικηφόρες. Κι έτσι συνεχίζει... (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Είναι το πρώτο βιβλίο του Γιάννη Ξανθούλη που διαβάζω και ολοκληρώνοντάς το τα συναισθήματά μου είναι ανάμεικτα. Δεν μπορώ να πω ότι ενθουσιάστηκα, αλλά σίγουρα δεν με άφησε αδιάφορη. Η ιστορία που μας διηγείται έχει το άρωμα της παλιάς Αθήνας της δεκαετίας του '60 και μιας τυπικής οικογένειας αστών, μέσα στην οποία μεγαλώνει η Αμφιτρίτη-Ρίτα Βράνη, η οποία δεν μπορεί να συμβαδίσει με την ηθική της οικογένειάς της και της ευρύτερης κοινωνίας της εποχής της. Έτσι επιλέγει να ακολουθήσει ένα δικό της δρόμο, που θα την οδηγήσει σε στιγμές πρωτόγνωρου αισθησιασμού και ερωτικού πάθους, που θα ενεργοποιήσουν ένα ντόμινο γεγονότων και μια μετέπειτα πορεία ζωής για την Αμφιτρίτη, συμβατική, κενή από έρωτα, με πολλά ερωτηματικά για το παρελθόν και πολλούς ανοιχτούς λογαριασμούς. Ζώντας λοιπόν το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της ως πολίτης του κόσμου, η Αμφιτρίτη αποφασίζει μετά το θάνατο του συζύγου της να επιστρέψει στην Αθήνα και να προσπαθήσει να βρει απαντήσεις στα αναπάντητα ερωτήματά της. Καθώς όμως δεν έχει μείνει κανένας ζωντανός από τα άτομα του κοντινού οικογενειακού κύκλου της, η Αμφιτρίτη ξετυλίγει τελικά το κουβάρι του παρελθόντος μέσα από μια σειρά "βολικών" συμπτώσεων. Και εδώ είναι ένα από τα στοιχεία του βιβλίου που με ξένισε κάπως, γιατί ναι μεν είναι ένα μυθιστόρημα, οπότε όλα μπορούν να συμβούν, αλλά πρακτικά όλες αυτές οι συμπτώσεις έτσι όπως έχουν ενταχθεί στην αφήγηση, δίνουν την αίσθηση ότι μπήκαν απλά για να οδηγηθούμε γρήγορα και κάπως πρόχειρα στην λύση του "μυστηρίου" του παρελθόντος της Αμφιτρίτης. Και αντιλαμβάνομαι ότι στόχος του συγγραφέα ήταν η ανάλυση της ψυχοσύνθεσης και η ολοκληρωμένη παρουσίαση του χαρακτήρα της Αμφιτρίτης, αλλά ακριβώς επειδή έχει κάνει εξαιρετική δουλειά σε αυτό το κομμάτι, η εξέλιξη της πλοκής της ιστορίας αδικεί λίγο την εξαιρετική γραφή του.
Και θα ήθελα να σταθώ και σε αυτό, στο χαρακτήρα της Αμφιτρίτης...που παρουσιάζεται με ένα μοναδικό τρόπο, ως σύγχρονη τραγική ηρωίδα, ακολουθεί την καρδιά της, πάσχει, τιμωρεί τον εαυτό της και ψάχνει να βρει την λύτρωση, έστω και στη δύση της ζωής της. Η Αμφιτρίτη που δεν μπορεί πια να κλάψει...και όταν θέλει να κλάψει...απλά γελάει, γιατί αυτό μόνο μπορεί να κάνει μετά από τη χρόνια αντικαταθλιπτική αγωγή που λαμβάνει! Το βιβλίο αυτό, ακόμα και με τις κάποιες αρνητικές σκέψεις που μπορεί να σας αφήσει, αξίζει πραγματικά να το διαβάσετε και για τον αφηγηματικό λόγο του Ξανθούλη, που διαχειρίζεται με ιδιαίτερη μαεστρία τον πλούτο της ελληνικής γλώσσας.